Magdalena Ciemierkiewicz

Dźwiękowy kolaż rozpisany jest na kilka źródeł dźwięku jako przestrzenna instalacja, w której wybrzmiewają relacje bliskich mi kobiet, tworząc dźwiękowe tło dla prac. Fragmenty autentycznych relacji przenikają się ze sobą, przez co jeden konkretny podmiot rozmywa się, tworząc wielogłosową narrację. Stanowi ona echa przeszłości, które rezonują ze współczesnym kontekstem, szczególnie ukazując sytuację kobiet w czasie wojny, patriarchat w społecznościach wiejskich oraz pytanie o obecność i widoczność kultury ukraińskiej w Polsce.
Przepracowanie trudnej historii jest możliwe poprzez budowanie zrozumienia i świadomości, a w procesie tym kluczową rolę odgrywa pamięć, także w jej osobistym wymiarze. Głosy opowiadają o życiu kobiet na wsi przed II wojną światową i w jej trakcie. Główną osobą mówiącą jest moja babcia, Krystyna, urodzona w 1941 roku w Borysławiu. Opowiada o latach dzieciństwa i swojej matce, która wychowywała ją samodzielnie na wsi. Pojawia się także głos mojej mamy, Alicji, która opowiada o tej samej kobiecie, jednak już z perspektywy wnuczki, która wieczorami słuchała jej historii. Przywołane obrazy wojny i migracji z perspektywy kobiet mają moc budowania empatii także we współczesnej sytuacji, kiedy w Ukrainie trwa pełnoskalowa rosyjska inwazja i kiedy w Polsce przebywa wiele osób uciekających z ogarniętego wojną kraju. Odnalezienie paraleli między dawnymi i współczesnymi wojennymi obrazami w moich pracach ma na celu budowanie solidarności.

Herstorie pochodzące z pogranicza często nie dają się wpisać w odgórne narodowe narracje. Odsłaniają one perspektywę, w której przestaje działać bezrefleksyjnie stosowany narodowy podmiot. Są to bowiem relacje osób, które funkcjonowały nieraz na przecięciu kultur, języków i religii. Ta perspektywa pozwala na odnalezienie ogólnoludzkiego wymiaru pamięci. Jedną z wypowiadających się w kolażu dźwiękowym osób jest Stanisława, która wspomina konsekwencje Akcji Wisła. W krótkim fragmencie jej relacji pojawia się Centralny Obóz Pracy w Jaworznie, w którym była internowana. W obozie tym infrastrukturę byłego hitlerowskiego obozu wykorzystano do internowania m.in. deportowanych Ukraińców z terenów pogranicza (1947-49). Ukraińskie pieśni pojawiające się w pracy, zostały wykonane w budynku opuszczonej cerkwi greko-katolickiej w Starych Oleszycach (2022). Zaśpiewała je pieśniarka, pochodząca z regionu, Karolina Węgrzyn. W nagraniu słychać jej próby przypomnienia sobie tekstu, zapominanie i przypominanie, które zakończone jest donośnym śpiewem, ożywiającym zapomnianą architekturę. W postaci nagrania została ona przeniesiona w przestrzeń wystawy Wiano w Galerii Labirynt (2025).